Resumen
A un novelista presupónselle sentido da observación, capacidade para aprehender o entorno e seleccionar, conscientemente ou non, aquelas pinceladas máis ilustrativas do que quere narrar. A un novelista, tamén, hai que esixirlle capacidade para a fabulación. Que conte o que pasa sen que teña pasado. Que minta con tal certeza que a súa mentira reflicta a realidade mellor que a sucesión mesma dos feitos. Esas habelencias entre a observación e a fabulación, porcentuando ata ese 100 por cen que é o talento, conforman o tecnicamente denominado cubata creativo, tan diferente de sabor dependendo das medidas do combinado. A novela negra, por tradición e devoción, adoita chamar con máis insistencia aos observadores que aos fabulantes. Non é o caso de Santiago Jaureguizar, un arribista, un raro do xénero, un caló nos dominios exclusivos dos payos da negritude. Comendo espaguetis diante da televisión, en caso de ser considerada novela negra, é unha novela negra desapegada da verosimilitude, distanciada do chan como un levitante anxo (negro). Un escritor que comeza a narración buscando o cadáver preceptivo na tumba do Apóstolo Santiago é un pirado ou un xenio. E, en todo caso, un pirado xenial. Estes Espaguetis inauguran, así, un xénero. O jaureguizarismo: dise da fórmula narrativa consistente na violación sistemática de fórmulas, incluído o propio jaureguizarismo. Desde os ismos dos 20, os literatos limitaranse, tan cultos, a experimentar coa incruenta gasosa. Jaureguizar experimenta como os grandes, con pólvora (e magnolias). E o recendo que deixa o seu libro é un indescriptible efluír de flor en guerra. Que tomen nota os académicos, porque este señor se lles vai colar na gran casa pola cheminea.
